De veelzeggende Naam van God (3)De namen van mensen die verwezen naar de grote Naam
André H. Roosma 14 nov. 2014
Binnen het oude Isra’el was het gebruikelijk om mensen te vernoemen
naar Gods heerlijke Naam: JaHUaH - De Naam boven alle namen.1 We spreken dan wel van theoforische namen – letterlijk: namen die de Naam van God in
zich dragen; die God daarmee eren of verhogen, en tevens Zijn bescherming
over zich uit- en/of afroepen.
In de Bijbel staan veel van dat soort namen van mensen die eindigen op -jah
of -jahu, al is een groot deel daarvan in de meeste vertalingen zwaar verminkt
geraakt (bijv. אֵלִיָּהוּ
- ’Eli-jahu -> Elia, יֹאשִׁיָּהוּ - Jo’shi-jahu -> Josia; zie het korte artikel ‘Namen in de Bijbel (5) – Namen die
verwijzen naar de Godsnaam JaHU’ en het grote rapport over
de heerlijke Naam1 voor veel meer voorbeelden). In deze tijd
kennen we allemaal natuurlijk de naam van de minister president van
Israël: Netan-jahu (gegeven door JaHU).
Dat mensen in Isra’el namen kregen die bijvoorbeeld eindigden op
-jahu, weten we overigens niet alleen uit de Bijbel, maar ook uit teksten die
bij omliggende volken zijn gevonden tijdens archeologische opgravingen.
In wetenschappelijke publicaties daarover ontdekte ik onlangs nog iets
moois, dat ik hier graag met u deel. Het zegt ook iets over de uitspraak
van de grote Naam van de God van Isra’el: JaHUaH.
De namen van mensen die begonnen met een deel van de grote Naam
In de Bijbel vinden we niet alleen namen waarvan het laatste deel
verwijst naar de heerlijke Naam van God, de Bijbel geeft ook veel namen die
beginnen met zo’n verwijzing.
In de ons overgeleverde Hebreeuwse tekst beginnen veel van die namen met
Jeho- of Jo- (bijv. Jeho-jaqim, in vertalingen: Jojakim). Dat
lijkt dus een beetje anders dan de uitpraak van het begin van de grote Naam
van God zoals ik die hier noem: JaHUaH. Wat blijkt echter?2 Bij archeologische opgravingen in de landen om
Isra’el heen zijn veel kleitabletten en andere inscripties gevonden
waarop namen van belangrijke personen uit het Noordelijke Isra’el
en uit Jehudah staan, bijvoorbeeld in het
Akkadische spijkerschrift. En waarmee blijken de namen van die mensen
daarin te beginnen? Niet met Jeho-, maar met:
Jahu- (bijv. MT: Jehu’ -> Jahu-a,
MT: Jeho-achaz (NBG: Joachaz, HSV: Joahaz) -> Jahu-khazi,
wat betreft die laatste, vergelijk: MT: Chizqi-jahu (NBG, NBV, HSV:
Hizkia !) -> Khazaqi-jahu)!
Ook het volk van Juda oftewel de Joden, heetten in de Hebreeuwse Bijbel
Jehudi, naar hun aartsvader Jehudah, maar alle volken rondom hen zeiden dat dit
in de tijd van de koningen, en zelfs tot de vierde eeuw voor Christus, klonk
als Jahuda-a (of Jahudu). Daarmee blijkt de naam van hun aartsvader nog beter aan te sluiten bij wat
zijn moeder bij zijn naamgeving zei: JaHUaH wadah (JaHUaH zij gedankt/geprezen), snel uitgesproken:
Jahudah.
Ook de vertalers van de Peshitta, een vroege Aramese vertaling van
het Eerste Testament, voegden klinkertekens toe aan de Aramese tekst. Bij
alle J.h.- namen plaatsten zij, in de vierde eeuw van onze jaartelling, dus
ver voor de Masoretische Tekst, de klinkers van Jahu-.
Bij de terugkeer van de Joden uit de Babylonische ballingschap is hun
uitspraak van het Hebreeuws, dat de meesten van hen helemaal verleerd waren,
veranderd, ook in dit opzicht, zo blijkt.
Dit sluit volledig aan bij wat onderzoekers als Max Reisel3
en ook ikzelf1 vonden over de oorspronkelijke uitspraak van
de heerlijke Naam van God Zelf: niet Jehovah of Jahweh, maar JaHUaH
[Ja-hoe-áh]
Ook betekent het, dat Jozua – die Isra’el het beloofde land
mocht binnenleiden en een voorafschaduwing was van Jezus – in
werkelijkheid niet Jeho-shu‘a
heette, maar Jahu-shu‘a!
Hallelu JaHU !
Noten
1 |
De glorierijke Naam van God geef ik hier zo goed
mogelijk weer vanuit het oudste Hebreeuwse origineel. Voor meer achtergrond
informatie zie: André H. Roosma, ‘De wonderbare en liefelijke Naam van de
God Die er was, Die er is, en Die er zijn zal’ , uitgebreide
Accede!/Hallelu-JaH!
studie (ca. 90 p.), juli 2009. |
2 |
De korte Godsnaam Jahu als onderdeel
van Bijbelse namen wordt bevestigd door vele geschriften van andere
volken. Zo is er een zeskantige zuil van klei die
in Assyrisch spijkerschrift o.a. de veldtocht van Sin-ache-ri-ba
(Sancherib) van Assyrië beschrijft,
inclusief zijn belegering van Jerushalem in 701 BC. Daarin wordt
Chizqi-jahu (Hizkia) beschreven als Ha-za-qi-ia-ú en Jehudāh als Ia-ú-da-a, aldus het New
Bible Dictionary, IVP, Leicester GB, rev.ed. 1982; p.626.
Zie voorts: M.D. Coogan, ‘Patterns in Jewish Personal Names in the Babylonian Diaspora’
Jl f. t. Study of Judaism, Volume 4, Issue 2, 1973; ISSN: 0047-2212;
E-ISSN: 1570-0631; p.183–191. Zie ook: Archibald Henry Sayce, The "higher criticism" and the verdict of the
monuments, London Society for promoting Christian knowledge, London,
1910; o.a. p.89, waar hij ook vermeldt: „In the time of Sargon there was
a king of Hamath who was called Yahu-bihdi, and since the name is also written
Ilu-bihdi in one of Sargon's inscriptions, where ilu or el, "God," takes the
place of Yahu, it is plain that Yahu must here be the Yahu or Yeho of
Israel.” (het Engels gebruikt de Y i.p.v. de J omdat de J daar van
klank veranderd is) - zie ook p.316 daarover, en dat Jo’el (mijn God is
Jeho) in de wetsteksten van de Hammurabi dynastie
bekend stond als Jaum-Ilu (mijn God is Jahu; de m is een grammaticale
toevoeging), en p.396 (Jehu -> Jahua), p.405 (MT: ‘Azar-jahu ->
Azri-jahu), p.306 (MT: Jehudah, Jehudi (Juda, Jood) -> Jaudâ, Jaudu). Zie ook de uitvoerige analyse in: Keion Sampson, The Name of יהושע: A Reexamination of the Form of the Sacred Name
Compounded in Personal Names in its Religious Contexts, Academia.edu;
Oct.2015. |
3 |
Zie: Max Reisel, The mysterious Name of Y.H.W.H.,
The Tetragrammaton in connection with the names of EHYEH ašer EHYEH – HUHA –
and Sem Hammephoras, Deel 2 van de Studia Semitica Neerlandica, Van
Gorcum, Assen, 1957 (zijn originele proefschrift droeg de naam: Observations
on אהיה אשר
אהיה, הואהא and
שם
המפורש, Universiteit van
Amsterdam, Van Gorcum / G.A. Hak & H.J. Prakke, Assen, 28 mei 1957).
Dit is veruit een van de meest diepgaande studies die er over de heerlijke
Godsnaam te vinden is. |
Vorige artikelen in deze serie ‘De veelzeggende Naam van God’: ‘(1) Zijn Aanwezigheid in de door Salomo gebouwde tempel’; ‘(2) Om overal bekend te maken, en niet te verzwijgen!’.
Volgende artikelen in deze serie: ‘(4) Gods glorierijke Naam יהוה - JaHUaH
aanroepen; waar staat dat in de Bijbel?’ ‘(5) De betekenis van Gods glorierijke
Naam יהוה -
JaHUaH’.
Zie ook: ‘De glorieuze Naam van JaHUaH in de profetie van Tsephan-Jahu’. ‘Psalm 34 - een loflied aan JaHUaH !’.
|