Hallelu-JaH - alle eer aan JaHUaHUSA flag/GB flag
  

De Palmboom in de Bijbel (7)
meer over het woord tamar en een pas gezaaide palmboom

André H. Roosma
28 juli 2014

Bij de bespreking van de Bijbels Hebreeuwse vrouwennamen kwamen we haar tegen: תָּמָר - Tāmār [H8559] - de palmboom, in het bijzonder de dadelpalm. Ik ontdekte nog iets leuks over dit woord – aanleiding om nog een artikel toe te voegen aan een oude serie over de palmboom.

Een andere aanleiding is dat ik dit voorjaar besloot zelf eens te kijken of ook in ons klimaat een dadelpalm op te kweken is. Sinds ik een paar jaar geleden m’n artikelen-serie over de palmboom schreef, eet ik ook zelf wat vaker dadels.1 Nu worden ze hier vaak ontpit aangeboden, maar in april had ik een heel stel met pit. Een aantal van die dadelpitten stopte ik in een potje met aarde dat ik een warm plekje boven de cv-radia­tor en onder glas gaf. Een paar vrienden vertelde ik over het nieuwe experiment en wachtte af. Rond 25 juni vroeg een van hen hoe het met m’n palmen ging. Ik zei: ik zie nog steeds niets bovenkomen en ze staan daar nu al twee maan­den, dus ik denk niet dat het wat wordt. Enkele dagen later was ik verbaasd, want ik zag dat het glaasje op het potje omhoog getild was... jawel, door een opkomend dadelpalmpje. Eén van de pitten had gekiemd en was inmiddels ruim 2 cm hoog. Hiernaast ziet u hem – of haar.

Op de foto is aan de rechterkant van de stengel ook nog net het éne -minuscule- zaadlobje te zien als een ietwat gelig puntje langs de stengel. Ja, de palmen horen – evenals de grassen – tot de éénzaadlobbigen. Ook in de weken die volgden was de gelijkenis met de grassen nog vrij groot. Het centra­le stengeltje ontwikkelde zich tot het eerste blad – nog ongedeeld en opval­lend recht richting de zon groeiend. Het raam waarvoor de pot staat is op het westen, zodoende groeit de jonge palm iets naar links.

Tien dagen later was het eerste blad al 9 cm en stond het plantje er al zó bij.

Ik ben benieuwd, hoe lang het duurt voor hij of zij een tweede blad gaat vormen. Ja, ik zeg: hij óf zij, want dadelpalmen zijn een­slachtig; dus ook mijn jonge palm is óf een hij, óf een zij (ik hoop natuur­lijk dat het een zij is en ik ooit nog eens eigen vruchten kan eten). Het is wel apart dat zoiets in feite ook in het Hebreeuwse woord תָּמָר - tāmār verborgen zit, want de eerste letter, de ת - tav wordt als achtervoegsel gebruikt om het vrouwelijk meer­voud aan te geven, en de מ - mem voor het man­ne­lijk meervoud. De laatste letter, de ר - resh, was in het oude schrift:1 raisu: gezicht van opzij; de hogere Ander (God) - het gezicht (van opzij) van een hogere ander/Ander, vaak refererend aan God. De palm­boom vertegenwoordigt dus de vrouwe­lijke en mannelijke meervoudigheid in God. Ja, dat sluit goed aan bij wat ik in een van de eerdere artikelen opmerkte over de palmboom als symbool voor vruchtbaarheid! Ik heb dan ook overwogen om boven dit artikel te zetten:

Het vrouwelijke en mannelijke samen vruchtbaar 3

Goed, intussen is ook mijn palm weer wat verder gegroeid. Vrijdag jl. was zij al 19 cm (zie foto)! En vanmid­dag moest ik haar al verpotten omdat de wortels al rijkelijk onder de pot uitgroeiden. Ik ben be­nieuwd hoe het verder gaat en wanneer het twee­de blad verschijnt! Ja, want de dadelpalm heeft een aantal bladeren nodig om het begin van een stam te vormen. De palm heeft namelijk geen echte stam, maar wat er als stam uitziet be­staat uit een opeenstapeling van blad­voeten. Een door­snede laat dus ook geen jaar- of groeiringen zien, zoals bij de echte bomen. Dat wil echter niet zeg­gen dat de palmstam niet stevig is, integendeel. In de oudheid stond hij model voor de pilaren die in de bouw­kunde gebruikt werden. Voor het met mijn palm zover is, zal nog wel enige jaartjes duren... :-)

In een vorig artikel noemde ik al dat de palm­boom, met name de dadel­palm, in veel gods­dien­sten en culturen in het oude Midden-Oosten belang­rijk was en de Boom des Levens symboliseerde. Ook in de islam is de dadelpalm belangrijk. Daar wordt zij geasso­cieerd met vrede en met het paradijs en staat zij voor gastvrijheid. In het oude jodendom stond zij voor vrucht­baarheid, gratie en aantrekkelijke elegantie, vandaar de associatie van een ranke vrouw met een dadelpalm, die we in Hooglied tegen­komen (7: 7-8).
Wist u overigens, dat naast Israël ook de Verenig­de Naties palmtakken in haar logo heeft verwerkt? Daar verwijst het naar vrede en overwinning. Die notie van over­winning bij de palmtak komt van de Romeinen. Hun (af)godin van de overwinning - nu de naam van een populair merk sportkleding - had de palmtak als symbool. En bij de oude Grieken kreeg een atleet die gewon­nen had ook een palmtak als als eerbe­toon en symbool van overwinning.
Onder vroege christenen was de palmtak een symbool van de opstanding van Jezus, en van overwinning van het leven over de dood; van de geest over het vlees. Voor de vervolgde vroege kerk was het zodoende een belangrijk symbool van hoop.

Hallelu-JaH!


Noten

1 Wereldwijd worden er ook steeds meer dadels geconsumeerd. Volgens Wikipedia is dat nu al zo’n 7 miljoen ton - een verduizendvoudiging ten opzichte van 50 jaar geleden! Sinds de productie in Iraq instortte, is Egypte met meer dan een miljoen ton de grootste leve­ran­cier, gevolgd door Iran, Saoedi-Arabië en Algerije. De Engelse Wikipedia pagina over de dadelpalm geeft aan dat een dadelpalm per seizoen wel 68 tot 176 kilo dadels kan produ­ceren. Dit blijkt voor de gedroogde variant te gelden. Elders lees ik dat een palm in een jaar wel tot 300 kg verse dadels kan leveren. Inderdaad: een vruchtbare boom! Zie ook noot 3 hier­onder over hoe gezond dadels zijn.
2 Veel achtergronden en uitleg over het hier bedoelde vroeg-Bijbelse schrift in: André H. Roosma, ‘De geschreven taal van Abraham, Mozes en David – Pictografische wortels en basis­noties in de structuur van het vroeg-Bijbelse schrift.pdf document, Hallelu-JaH! werkdocu­ment, januari 2011.
3 Dadels zijn bijzonder gezond. Volgens onderzoek bevatten ze sterke anti-oxi­dan­ten, helpen ze bij het voorkomen of herstel­len van ontstekingen (anti-bac­te­riële en anti-schimmel wer­king), en bij het voorkomen van de ont­wik­keling van kanker en suikerziekte (diabetes-II).*
Over de gezondheid van de dadels voor zwangere vrouwen valt nog een extra bijzonder­heid te vermelden. Een redelijk recent wetenschappelijk medisch onderzoek, uitgevoerd aan een universiteit in Jordanië, heeft aangetoond dat het dagelijks eten van wat dadels een groot positief effect heeft voor vrouwen in de laatste vier weken van de zwanger­schap.** De vrouwen die dagelijks ca. 6 dadels hadden gegeten, hadden bij opname in verband met de bevalling een betere ontsluiting, de vliezen waren vaker intact gebleven, meer van hen kregen spontaan goede maar kortere weeën en hadden minder medicatie of ingrepen nodig...
* T.H. Mallhi, M.I. Qadir, M. Ali, B. Ahmad, Y.H. Khan, A. Rehman, ‘Review: Ajwa date (Phoenix dactylifera)- an emerging plant in pharmacological research’, Pak. Jl Pharm. Sci., 27 (3); May 2014; p.607-16. PubMed-ID 24811825
A.H. Rahmani, S.M. Aly, H. Ali, A.Y. Babiker, S. Srikar, A.A. Khan, ‘Therapeutic effects of date fruits (Phoenix dactylifera) in the prevention of diseases via modulation of anti-inflammatory, anti-oxidant and anti-tumour activity’, Int. Jl Clin. Exp. Med., 7 (3), 15 Mar 2014; p.483-91. eCollection 2014. PubMed-ID 24753740.
** O. Al-Kuran, L. Al-Mehaisen, H. Bawadi, S. Beitawi, Z. Amarin, ‘The effect of late preg­nancy consumption of date fruit on labour and delivery’, Jl of Obstetrics & Gynaecology, 31 (1), January 2011; p.29–31. doi: 10.3109/01443615.2010.522267. PubMed-ID 21280989.

Mocht u n.a.v. het bovenstaande zelf ook meer dadels willen eten, kan ik u de Israëlische Medjoul variant aanbevelen. In uw buurt geen winkel? Op Internet zijn ze wel te vinden, o.a. bij Mehadrin, al heb ik daar nog geen ervaring mee. U wel? Of met een andere webshop of winkel die ze levert? Laat het even weten!

Naast de dadelpalm zijn er meer buitengewoon interessante palmen. De Parasolwaaierpalm is daar een van. De bladeren zijn waaier­vormig tot rond, 5 meter in diameter en werden gebruikt als parasol, en ook als dakbedekking, vlecht- en schrijfmateriaal. Hij bloeit maar eens in zijn hele leven – na zo’n 50 tot 70 jaar, maar dat doet hij dan ook wel goed: Zijn bloemtros is de grootste in het hele plantenrijk, met zo’n 10 miljoen kleine bloemen en in totaal 6 tot 8 meter hoog. De vruchten zijn elk maar 2 tot 4 cm lang, maar kunnen gezamenlijk een gewicht van twee ton (!) bereiken. Na deze zeer uitbundige bloei en vruchtdraging sterft de plant.


Reacties

11 aug. 2014

André H. Roosma (auteur)

Inmidels is het eerste blad van m’n jonge palmboom al 26 cm lang en het tweede begint zich te vormen...

naam: *
e-mail: * (wordt niet openbaar gemaakt)
website: (optioneel)
reactie:
Ik wil graag dat mijn reactie hier wel / niet opgenomen wordt.
* = verplicht veld


Dit is een vervolg op: ‘De Palmboom in de Bijbel (1) Symbool van de boom des levens’, (2) Vol rijke symboliek, (3) Teken van Gods tegenwoordigheid en spreken, (4) Mozes en het grote vuur in de palm-top, (5) de ‘taal’ van de palmboom, (6) paal en palissade; en De grote gouden Menorah.

Een vervolg erop is: De Palmboom in de Bijbel (8) – Een les uit een paar pas gezaaide palm­bomen en een wetenschappelijk onderzoek.

Recent gepubliceerde artikelen in de serie over Namen in de Bijbel : ‘(1) - Inleiding’, ‘(2) - Enkele belangrijke vrouwen’, ‘(3) - Meer belangrijke vrouwen’ en ‘(4) - Nog enkele opmerkelijke vrouwen’.

 
home  home ,  nieuws index  ,  artikelen index

  
bloemdecoratie 

Bedankt voor uw belangstelling!

bloemdecoratie